Πέμπτη 7 Ιουλίου 2011

ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΤΡΑΤΟ

Πριν μιλήσουμε για την δομή και το ρόλο του στρατού, θα πρέπει πρώτα να αποσαφηνίσουμε τι διαφορά των ιδεολογικών και κατασταλτικών μηχανισμών του κράτους. Οι θεσμοί που καλλιεργούν, παράγουν και αναπαράγουν συμπεριφορές όπως η τυφλή υπακοή στους ανώτερους, η πίστη στην αναγκαιότητα των ηγετών, στη ρουφιανιά, την εξατομίκευση, την αποδοχή των σχέσεων εξουσίας ο άκριτος σεβασμός με βάση τα διακριτικά και την θέση και όχι προς κάποιον άνθρωπο κ.ο.κ. θεωρούνται ως ιδεολογικοί μηχανισμοί και σε αυτούς ανήκουν η οικογένεια, η εκκλησία, το σχολείο κ.α. και έχουν ως κυρίαρχο στοιχείο την πειθώ. Είναι μηχανισμοί που συνδιαλέγονται και αλληλεπιδρούν με την κοινωνία λαμβάνοντας υπόψη την αποδοχή τους η μη. Γι’ αυτό και αν αμφισβητηθούν γενικευμένα παύουν να έχουν ισχύ και δεν μπορούν να επιβληθούν. Η διαφορά με τους κατασταλτικούς μηχανισμούς είναι ότι ενώ ισχύουν και εδώ η παραγωγή των παραπάνω συμπεριφορών χρησιμοποιούν ως κυρίαρχο στοιχείο επιβολής όχι την πειθώ αλλά την υπακοή, γι’ αυτό και δεν επιζητούν την αποδοχή της κοινωνίας αλλά ούτε και συνδιαλέγονται μαζί της, ακολουθώντας έτσι το δρόμο της άσκησης της φυσικής βίας. Τέτοιοι μηχανισμοί είναι η φυλακή, αστυνομία και φυσικά ο στρατός. Ο στρατός λοιπόν ανήκει σε έναν από τους πιο ισχυρούς κατασταλτικούς μηχανισμούς του κράτους.
Τη δομή του θα μπορούσαμε να την χωρίσουμε σε τρία διακριτά μέρη. Την πολιτική, τη νομική και την ιδεολογική. Ως πολιτική εννοούμε τον τρόπο με τον οποίο ασκείται η εξουσία μέσα στο μηχανισμό αυτό, ο οποίος είναι από τη φύση του βασισμένος στην προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Η καταναγκαστική κοινοτική ζωή είναι οργανωμένη στη βάση μιας αυστηρής ιεραρχίας, όπου οι έννοιες της πρωτοβουλίας και της αυτενέργειας είναι αδιανόητες. Η ελευθερία είναι ανύπαρκτη όχι μόνο στο περιεχόμενό της αλλά ακόμα και σαν λέξη στην στρατιωτική καθημερινότητα. Τα θεμέλια πάνω στα οποία χτίζεται αυτό το οικοδόμημα είναι η αυστηρή πειθαρχία και η απόλυτη ιεραρχία κάνοντας έτσι κατανοητό και το λόγο που η οργανωτική δομή του στρατού αποτελεί το πολιτικό-κοινωνικό ιδεώδες του φασιστικού ολοκληρωτικού καθεστώτος. Το νομικό πλαίσιο της λειτουργίας του στρατού καθορίζεται αυτοδύναμα από τα στρατιωτικά ιερατεία, ενώ θεωρητικά πρέπει να απορρέει από τη συνταγματική νομοθεσία για την εκτελεστική εξουσία. Όπως και σε κάθε επιμέρους νομικό πλαίσιο κάθε κρατικού μηχανισμού – αλλά για τις ένοπλες δυνάμεις με ιδιαίτερη έμφαση – πολλά από τα άρθρα του συντάγματος καταστρατηγούνται: μια ουσιαστική αντίφαση της αστικοδημοκρατικής πολιτικής οργάνωσης. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Ελληνικού κράτους όπου το ίδιο το σύνταγμα (άρθρο 68 του 75) προσαρμόστηκε χάριν των επιλογών και της αυτονομίας του στρατιωτικού μηχανισμού. Όσον αφορά την στρατιωτική ιδεολογία δεν θα μπορούσε να είναι παρά ένα υποσύνολο της κυρίαρχης ιδεολογίας που η σφυρηλάτησή της ξεκινά από την οικογένεια και συνεχίζεται στο σχολείο, όπου κορυφώνεται φυσικά στο στρατό. Έτσι, αξίες και συμπεριφορές που καλλιεργούνται από όλους τους θεσμούς, εδώ απαιτούνται και επιβάλλονται με τον πιο ολοκληρωτικό τρόπο.
Ο στρατός αποτελεί ένα χρησιμότατο και πολύτιμο εργαλείο στα χέρια του καθεστώτος, αφού ο ρόλος του είναι να επιτελεί τρεις βασικές λειτουργίες.
- Να προετοιμάζει διαρκώς την ένοπλη αντεπανάσταση ενάντια στους καταπιεσμένους
- Να περιχαρακώνει την νεολαία επιβάλλοντάς της έναν τρόπο ζωής και μια ιδεολογική σφυρηλάτηση στα πρότυπα της κυριαρχίας
- Να αποτελεί το εργαλείο για την διαμόρφωση του ευρύτερου συσχετισμού δυνάμεων μεταξύ των κρατών, που επιχειρείται μέσω της απειλής για την ένοπλη επίλυση των διενέξεων.

Από το χαρακτηριστικό παράδειγμα της κομμούνας των Παρισίων (1871), το ΚΙΛΕΛΕΡ (1910), την απεργία των καπνεργατών (Θεσσαλονίκη, Μάης 1936), την εξέγερση της Κρήτης (1938), μέχρι και την εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973, ο στρατός ήταν πανταχού παρών για την καταστολή και το αιματοκύλισμα των εξεγέρσεων από την μεριά των καταπιεσμένων. Ο στρατός ήταν και είναι πάντα εργαλείο από την πλευρά της κυρίαρχης εξουσίας, όπου με την ισχύ των όπλων εγγυάται την επιστροφή στην κοινωνική ομαλότητα, σε στιγμές που η κοινωνική συναίνεση αμφισβητείται έντονα και οι «κατώτερες» μορφές κρατικής βίας έχουν αποτύχει. Ενώ η χρήση του στρατού στο εξωτερικό μέτωπο δεν είναι τίποτα άλλο παρά η αλαζονεία των κυρίαρχων για επέκταση της επιβολής τους και επικράτηση των συμφερόντων τους. Ακόμα, χαρακτηριστικές είναι και οι νέου τύπου επεμβάσεις που παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια από χώρες του ανεπτυγμένου καπιταλιστικού κόσμου. Επεμβάσεις αστυνομικού τύπου σε χώρες και περιοχές με μεγάλο γεωπολιτικό, οικονομικό και ενεργειακό ενδιαφέρον που στόχο έχουν είτε την επιβολή και τον έλεγχο πρώτων υλών και άλλων οικονομικών συμφερόντων, είτε την πολιτική και κοινωνική επιβολή, δημιουργώντας ένα καθεστώς αστάθειας από την μία ή καταστέλλοντας κοινωνικές εξεγέρσεις από την άλλη που η τοπική εξουσία αδυνατεί να καταστείλει.
Αυτός ο τόσο ισχυρός κατασταλτικός μηχανισμός που ονομάζεται στρατός, είτε ως δομή, είτε ως ρόλος είναι βαθύτατα εχθρικός στους καταπιεσμένους αφού δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα ακόμα εργαλείο επιβολής εξουσίας από την μεριά των καταπιεστών. Η άρνηση καταταγής αλλά και γενικότερα η συνολική αμφισβήτηση του θεσμού είναι που αποτελούν το ουσιαστικό διακύβευμα. 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου